Basia Łęczycka Bóle brzucha są raczej powszechną dolegliwością i każdy ma na swoim koncie epizod takiego bólu. Ból zazwyczaj budzi niepokój, zwłaszcza gdy jest silny, nawracający i nieustępujący nawet po podaniu leków dostępnych bez recepty. Jak odróżnić bóle brzucha, z którymi możemy poradzić sobie sami od tych, które wymagają interwencji lekarskiej?
Odpowiedź wcale nie będzie prosta. Przede wszystkim należy dowiedzieć się, czy mamy do czynienia z bólem ostrym, czy przewlekłym. Ból ostry pojawia się nagle i jest silny. Zwykle bywa dobrze odgraniczony, choć początkowo może być punktowy. W miarę upływu czasu narasta, staje się rozlany i trudny do zlokalizowania. Ból ostry nasila się podczas kaszlu, zmiany pozycji ciała lub przy głębokim oddechu. Miejsce jego występowania jest zazwyczaj tkliwe oraz towarzyszy mu wzrost napięcia mięśniowego. Ostry ból zawsze wymaga szybkiej interwencji lekarskiej.
W odróżnieniu od bólu ostrego, ból przewlekły trwa tygodniami lub nawet miesiącami. Jest tępy, trudny do określenia, słabo zlokalizowany. Może narastać i ustępować stopniowo.
Ból po prawej stronie brzucha.
Bóle brzucha po prawej stronie, zwłaszcza zlokalizowane w okolicy podżebrza prawego, mogą być związane z zapaleniem pęcherzyka żółciowego, dróg żółciowych, kolką żółciową, ostrym zapaleniem wątroby, kolką nerkową lub odmiedniczkowym zapaleniem nerek.
Kolka żółciowa jest związana z obecnością złogów/kamieni w żółci. Kamenie są zlokalizowane w pęcherzyku lub też mogą znajdować się w drogach żółciowych. Do typowych objawów kolki żółciowej należy napadowy, silny ból zlokalizowany po prawej, górnej stronie brzucha. Objawy pojawiają się po zjedzeniu tłustego posiłku, co jest związane ze wzrostem ciśnienia w drogach żółciowych po spożyciu pokarmu, który jest bodźcem to opróżnienia pęcherzyka z żółci. Ból może promieniować pod prawą łopatkę, mogą mu towarzyszyć nudności, wymioty oraz wzdęcia. Gdy ból utrzymuje się powyżej 6 godzin, towarzyszy mu gorączka i dreszcze, objawy te, w połączeniu z lokalizacją bólu, mogą wskazywać na zapalenie pęcherzyka żółciowego lub dróg żółciowych.
Bóle po lewej stronie brzucha.
Ten rodzaj bólu może być związany z pęknięciem lub zawałem śledziony, niedokrwieniem zgięcia śledzionowego okrężnicy, kolką nerkową lub odmiedniczkowym zapaleniem nerek.
Kolka nerkowa związana jest również z kamieniami, tyle że zlokalizowanymi w nerkach. Ból w kolce nerkowej powstaje, gdy złóg przesuwa się wzdłuż moczowodu do pęcherza moczowego
i zlokalizowany jest typowo w okolicy lędźwiowej. Jednak czasami jest on na tyle nieprecyzyjny, że może dawać wrażenie lokalizacji w górnej, lewej lub prawej stronie brzucha. Kolce nerkowej towarzyszy parcie na mocz, częste oddawanie moczu, niekiedy krwiomocz, a w przypadku odmiedniczkowego zapalenia nerek, również gorączka i deszcze. Bóle pochodzące od nerki można łatwo sprawdzić, lekko uderzając w okolicę lędźwiową, co powoduje ogromny ból i rekcję chorego.
Pękniecie śledziony zwykle związane jest z urazem. Obok tępych urazów wątroby, bardzo często dochodzi także do urazów śledziony, która jest niezwykle krucha i mało na nie odporna.
Najgroźniejszy w uszkodzeniu śledziony jest krwotok. Może on wystąpić natychmiast po urazie. Wtedy mówimy o uszkodzeniu jednoczasowym.Gdy efektem urazu jest krwiak pod torebkowy, zwykle to krwotoku dochodzi po około dwóch dniach od urazu. Ten rodzaj uszkodzenia jest nazywany dwuczasowym.
Bóle w nadbrzuszu.
Ból nadbrzusza często i słusznie kojarzony jest z bólem żołądka, ponieważ w tej lokalizacji znajduje się tylko jeden narząd, tj. właśnie żołądek. Należy pamiętać, że-kolokwialnie rzecz ujmując-żołądek ma połączenie-z góry z przełykiem, a z dołu-z dwunastnicą. W związku z tym choroby tych sąsiadujących ze sobą narządów mogą również dawać bóle w nadbrzuszu. Do jednostek chorobowych powodujących bóle w omawianej okolicy należą: dyspepsja czynnościowa, choroba refleksowa przełyku, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, a także maska brzuszna zawału (patrz: bóle w klatce piersiowej).
Bóle w okolicy pępka.
Ta okolica może również dawać dolegliwości bólowe, które są charakterystycznym objawem w początkowej fazie zapalenia wyrostka robaczkowego. W zapaleniu wyrostka pacjenci informują, że ból dotyczył początkowo pępka, a następnie przechodził na dół brzucha, na prawą stronę (prawy dolny kwadrant). Inne możliwe przyczyny bólu w tej okolicy to: przepuklina pępkowa oraz zapalenie i niedrożność jelit.
Skoro dotarliśmy już do dołu prawej strony brzucha, omówimy bóle tej okolicy. Bóle prawego dołu biodrowego mogą być również związane z niedrożnością lub nieswoistym zapaleniem jelit, (rzadziej u dorosłych )z wgłobieniem. U kobiet, bóle zlokalizowane na dole brzucha, występujące po lewej lub prawej jego stronie, mogą być związane z chorobami jajników-zapaleniem przydatków, skrętem lub pęknięciem jajnika, ciążą pozamaciczną lub z jej powikłaniami. Należy również pamiętać, że obustronnie w opisywanej okolicy występują stawy krzyżowo biodrowe, których zapalenie może dawać promenujące bóle do lewego lub prawego dołu brzuch.
Bóle w podbrzuszu.
Podbrzusze znajduje się na samym dole brzucha, ograniczone jest od dołu spojeniem łonowym.Najczęściej bóle w podbrzuszu związane są z chorobami układu moczowo-płciowego. Najczęstszą przyczyną bólów w tej okolicy bywa zapalenie pęcherza moczowego, a w przypadku kobiet, przydatków.
Co jest najlepsze na ból brzucha?
Brzuch i narządy w nim zlokalizowane zbudowane są głównie mięśni gładkich. Należy o tym pamiętać, aby dobrać odpowiednie leki. Dlatego w pierwszej kolejności można zastosować środki rozkurczowe, takie jak Nospa, które rozluźniające mięśnie gładkie. Do leków rozluźniających można dołączyć leki przeciwbólowe, takie jak metamizol, czyli słynna pyralgina lub po prostu paracetamol. Nie wolno przyjmować na własną rękę antybiotyków, gdyż to może zamazać i opóźnić ostateczną diagnozę. Należy pamiętać, że brak reakcji na leki doraźne powinien nas zaniepokoić, na tyle, aby niezwłocznie zasięgnąć konsultacji lekarskiej.
